Vụ máy bay American Airlines va chạm với trực thăng quân sự gần sân bay quốc gia Reagan, thủ đô Washington khiến 67 người thiệt mạng một lần nữa là cảnh báo mức độ trầm trọng của căn bệnh cố hữu trong hàng không Mỹ: thiếu nhân sự kiểm soát không lưu.
Căn bệnh cố hữu
Đêm 29/1, khi xảy ra vụ va chạm giữa máy bay dân dụng của hãng American Airlines và trực thăng quân sự Black Hawk rồi rơi xuống sông Potomac:
- Tháp kiểm soát không lưu tại sân bay Reagan hoạt động trong tình trạng không có đủ nhân sự
- Chỉ có một nhân viên đảm nhiệm công việc của hai người
Tình trạng này là vấn đề cố hữu của hàng không Mỹ suốt nhiều năm. Từ dữ liệu của chính phủ và phân tích từ giới chuyên gia hàng không, hãng tin CNN chỉ ra các sân bay trên khắp nước Mỹ đã vật lộn với tình trạng thiếu nhân viên kiểm soát không lưu trong nhiều năm qua.
Dữ liệu mới nhất từ Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) cho thấy:
- Trên toàn bộ các tháp kiểm soát không lưu sân bay và các cơ sở tiếp cận nhà ga trên toàn nước Mỹ
- Tính đến tháng 9/2023 chỉ đạt được khoảng 70% mục tiêu tuyển dụng kiểm soát viên không lưu có chứng chỉ đầy đủ
- Nếu tính cả các kiểm soát viên đang trong quá trình đào tạo, con số này tăng lên khoảng 79%.
Một số tháp kiểm soát không lưu tại các sân bay lớn như ở:
- Philadelphia
- Orlando
- Austin
- Albuquerque
- Và Milwaukee chỉ đạt chưa đến 60% mục tiêu nhân sự là kiểm soát viên có chứng chỉ
- Riêng sân bay Reagan chỉ đạt khoảng 63%.
Dù giới chuyên gia hàng không cho rằng lúc này vẫn còn quá sớm để khẳng định liệu việc thiếu nhân sự có phải là nguyên nhân dẫn đến thảm họa khiến 67 người thiệt mạng vừa qua hay không, nhưng thảm kịch này một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh.
Nhiều lần cảnh báo
Những năm qua, các nhân viên kiểm soát không lưu tại Mỹ nhiều lần cảnh báo về tác động từ tình trạng thiếu nhân sự. Họ đã liên tục gửi báo cáo dưới dạng ẩn danh tới Hệ thống báo cáo an toàn hàng không của NASA.
Cơ sở dữ liệu của NASA cho thấy:
- Riêng năm ngoái, ít nhất 10 báo cáo do các nhân viên kiểm soát gửi lên đề cập đến vấn đề nhân sự
- Lịch trình làm việc hoặc tình trạng mệt mỏi.
“Chúng tôi rơi vào tình trạng thiếu nhân sự trong suốt nhiều năm, kéo theo hàng loạt tình huống không an toàn”, một nhân viên kiểm soát ở Nam California viết trong báo cáo năm 2024 và dẫn lại việc một máy bay nhỏ yêu cầu tháp kiểm soát không lưu hỗ trợ nhưng không được giúp đỡ vì lý do khối lượng công việc của đội ngũ kiểm soát viên quá tải.
Thậm chí, nhân viên này còn chỉ trích FAA đã:
- Tạo ra một môi trường làm việc không an toàn
- Sức khỏe tinh thần của kiểm soát viên suy giảm trầm trọng
Một nhân viên kiểm soát khác ở khu vực Bắc California cho biết: “Chúng tôi làm việc 6 ngày một tuần và tuần nào cũng làm thêm giờ, khiến nhân viên kiểm soát rất mệt mỏi. Chúng tôi cần thêm nhân sự”.
Có hàng trăm sự cố buộc phi công phải thực hiện thao tác né để tránh va chạm
Số vụ mất an toàn do nhân viên hàng không tự báo cáo lên cơ sở dữ liệu của NASA chỉ ra, kể từ năm 2015:
- Có hàng trăm sự cố buộc phi công phải thực hiện thao tác né để tránh va chạm với máy bay
- Hoặc trực thăng khi đang hạ/cất cánh từ các sân bay bận rộn nhất của đất nước
Trong đó, sân bay quốc gia Reagan:
- Vốn phục vụ hơn 25 triệu hành khách/năm
- Ghi nhận số sự cố cao hơn cả 10 sân bay bận rộn nhất cả nước
- Ước tính khoảng 50 sự cố trong vòng 10 năm
Ở sân bay Las Vegas:
- Nơi phục vụ gần 60 triệu lượt khách/năm
- Ghi nhận hơn 40 báo cáo máy bay tránh nhau
Tại sân bay Miami, tuy có lượng hành khách gấp đôi sân bay quốc gia Reagan nhưng chỉ tuyển được số nhân viên kiểm soát không lưu bằng 60% mục tiêu đề ra, tính đến tháng 9/2023. Ở đây, các phi công và kiểm soát viên báo cáo đã xảy ra khoảng 30 sự cố máy bay đối đầu, cần phải hành động để tránh va chạm trong 10 năm.
Còn nếu xét về số vụ máy bay và trực thăng suýt va chạm:
- Sân bay quốc gia Reagan tiếp tục là một trong những cảng hàng không có số vụ đáng chú ý
- Với ít nhất 23 sự cố được các phi công bay qua sân bay này báo cáo
- Kể từ khi dữ liệu liên quan được thu thập vào năm 1988
Trong khi ở hầu hết các sân bay bận rộn nhất ở Mỹ, con số này chỉ chưa đến 5 vụ trong cùng khoảng thời gian.
Nguyên nhân nằm ở đâu?
Từ năm 2023, sau một loạt vụ tai nạn tại các sân bay trên khắp cả nước, FAA đã yêu cầu đánh giá mức độ an toàn của hệ thống quản lý không phận quốc gia.
Qua đó, một nhóm chuyên gia độc lập công bố báo cáo, chỉ rõ:
- Tình trạng thiếu nhân sự kiểm soát không lưu
- Cùng thiết bị và công nghệ lạc hậu đã ảnh hưởng tới mức độ an toàn của hàng không
Cũng theo báo cáo này:
- Tình trạng làm thêm giờ của nhân viên kiểm soát không lưu đã đạt tới mức cao kỷ lục
- Dẫn đến tình trạng phải xin nghỉ phép và mệt mỏi
Tính đến tháng 8/2023, dù thời điểm này không phận quốc gia phức tạp hơn nhưng số lượng nhân viên kiểm soát không lưu được cấp chứng chỉ đầy đủ lại thấp hơn 1.000 người so với cùng kỳ tháng 8/2012.
Trong báo cáo, các chuyên gia nhận định:
- Khi có ít người giám sát không phận
- Khả năng mắc lỗi khi hướng dẫn bay sẽ tăng lên gấp đôi
Nguyên nhân thiếu hụt nhân sự
Hiệp hội Kiểm soát Không lưu Quốc gia cũng cảnh báo tình trạng thiếu hụt nhân sự trong suốt hơn một thập kỷ qua dù Chủ tịch Hiệp hội Kiểm soát Không lưu Quốc gia Nick Daniels cho rằng, lúc này còn quá sớm để suy đoán về nguyên nhân gốc rễ dẫn đến vụ tai nạn chết người nghiêm trọng thủ đô Mỹ.
Nhận định về nguyên nhân thiếu hụt nhân sự, hãng tin CNN dẫn lời các chuyên gia cho biết:
- Một phần nguyên nhân là do hao hụt nhân lực trong thời kỳ đại dịch Covid-19
- Và phần khác là do quá trình đào tạo nhân sự kiểm soát không lưu mới rất khó khăn, nghiêm ngặt
Theo báo cáo của tổng thanh tra Mỹ năm 2023:
- Vì đại dịch Covid-19 nên quá trình đào tạo phải tạm dừng trong khoảng hai năm
- Làm tăng thời gian cấp chứng nhận cho các kiểm soát viên mới
- Trong khi đó các kiểm soát viên cao tuổi tiếp tục nghỉ hưu
Đọc thêm: Tìm hiểu sân bay Billund Airport-Đan Mạch
Đọc thêm: Dịch Vụ Vận Chuyển Hỏa Tốc Tuyến Sài Gòn – Phú Yên
