Nhiên Liệu Hàng Không Bền Vững (SAF) và Tương Lai Ngành Hàng Không

Nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) đã nổi lên như một giải pháp công nghệ mang tính đột phá. Có khả năng giảm mạnh lượng khí thải carbon từ ngành hàng không. SAF có thể giảm tới 80% lượng CO2 phát thải so với nhiên liệu máy bay thông thường. Giúp ngành hàng không vừa đáp ứng các mục tiêu phát triển bền vững quốc tế. Vừa duy trì nhu cầu di chuyển bằng đường hàng không đang ngày một tăng cao.

Nguyên Liệu Thân Thiện với Môi Trường

Khác với nhiên liệu máy bay truyền thống được sản xuất từ nhiên liệu hóa thạch. SAF được làm từ các nguồn tái tạo như dầu thải, chất béo, rác thải xanh và đô thị, cùng các loại cây trồng phi thực phẩm. Những nguồn nguyên liệu này giúp SAF giảm tới 80% lượng khí thải carbon trong suốt vòng đời so với nhiên liệu thông thường. Đây là một sự cắt giảm đáng kể, giúp SAF trở thành yếu tố then chốt. Để ngành hàng không đạt được các mục tiêu đề ra trong các thỏa thuận khí hậu toàn cầu.

Theo Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), nếu được áp dụng trên quy mô lớn. SAF có thể đóng góp khoảng 65% lượng giảm phát thải cần thiết để ngành hàng không đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Linh Hoạt, Dễ Dàng Sử Dụng

Một trong những điểm nổi bật của SAF so với các công nghệ hàng không xanh khác chính là khả năng giảm thiểu tác động môi trường. Mà không đòi hỏi ngành hàng không phải thay đổi toàn bộ cơ sở hạ tầng hiện tại. Là một l

Tuân Thủ Các Quy Định và Chính Sách về Bền Vững

Loại nhiên liệu “drop-in,” SAF có thể được sử dụng trực tiếp trong các máy bay hiện tại. Mà không cần phải thay đổi nhiều về động cơ hay hệ thống tiếp nhiên liệu. Điều này cho phép các hãng hàng không sử dụng SAF ngay với đội bay và cơ sở hạ tầng hiện có. Tránh được chi phí cao và thời gian dài cần thiết để chuyển đổi sang các công nghệ mới như máy bay chạy bằng điện hoặc hydro. Điều này biến SAF thành một giải pháp khả thi và nhanh chóng để giảm phát thải trong ngành hàng không.

Tuân Thủ Các Quy Định và Chính Sách về Bền Vững

Ngoài những lợi ích về môi trường, SAF còn mang lại lợi ích lớn về tuân thủ quy định. Trước áp lực ngày càng tăng từ các chính phủ về việc tuân thủ các quy định môi trường nghiêm ngặt. Như mục tiêu giảm phát thải, tín dụng thuế, và yêu cầu sử dụng năng lượng tái tạo. SAF mang đến cho các hãng hàng không một lộ trình hiệu quả về chi phí để đáp ứng các yêu cầu này.

Tại Liên minh châu Âu, Ủy ban châu Âu đã ban hành luật “ReFuelEU Aviation,” yêu cầu các nhà cung cấp nhiên liệu hàng không tăng dần tỷ lệ pha trộn SAF trong nhiên liệu máy bay tại các sân bay EU. Bắt đầu từ năm 2025, tất cả nhiên liệu máy bay tại các sân bay EU phải chứa ít nhất 2% SAF. Với tỷ lệ này tăng lên 6% vào năm 2030, 20% vào năm 2035, và đạt 70% vào năm 2050. Các quy định này áp dụng cho tất cả các chuyến bay khởi hành từ EU, bất kể điểm đến. Biến SAF trở thành yếu tố quan trọng trong kế hoạch giảm phát thải và đạt mục tiêu khí hậu quốc tế của châu Âu.

Tiến Độ Triển Khai SAF trên Toàn Cầu và tại Việt Nam

Ngành hàng không toàn cầu đang ngày càng coi nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) là giải pháp cốt lõi để đạt được các mục tiêu khí hậu quốc tế. Nhiều chính phủ và tập đoàn lớn đã tích cực tham gia thúc đẩy việc sử dụng SAF. Dù các thách thức về quy mô sản xuất, sự đồng bộ trong quy định, và phát triển hạ tầng vẫn còn hiện hữu.

Các hãng hàng không hàng đầu, các nhà sản xuất nhiên liệu, và các nhà sản xuất máy bay đang thực hiện những bước tiến lớn để mở đường cho sự chuyển đổi của toàn ngành. KLM Group, bao gồm Air France-KLM, là một trong những hãng tiên phong trong việc sử dụng SAF, chiếm 17% và 16% tổng sản lượng SAF toàn cầu trong năm 2022 và 2023. Nhờ hợp tác chiến lược với TotalEnergies, tập đoàn này sẽ nhận được tới 1.5 triệu tấn SAF trong vòng 10 năm. Hỗ trợ mục tiêu giảm 30% lượng CO2 phát thải trên mỗi km hành khách vào năm 2030 so với mức năm 2019.

Virgin Atlantic đã tạo ra bước đột phá khi thực hiện chuyến bay xuyên Đại Tây Dương đầu tiên sử dụng 100% SAF vào tháng 11 năm 2023, thiết lập một tiền lệ quan trọng cho các chuyến bay đường dài trong tương lai. Tương tự, Emirates Airlines đã hoàn thành chuyến bay thử nghiệm trên Airbus A380 với một động cơ hoàn toàn sử dụng SAF, chứng minh tính khả thi của SAF ngay cả với các máy bay thương mại quy mô lớn.

Tại Hoa Kỳ

Tại Hoa Kỳ, United Airlines đã hợp tác với Neste để đảm bảo tới 1 triệu gallon (3,000 tấn) nhiên liệu hàng không bền vững Neste MY Sustainable Aviation Fuel™ tại sân bay quốc tế Chicago O’Hare, trở thành hãng hàng không đầu tiên tích hợp SAF vào hoạt động tại một trong những sân bay đông đúc nhất nước Mỹ.

Một dấu mốc quan trọng khác là sự kiện của liên minh “Clean Skies for Tomorrow” tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới năm 2021, nơi 60 công ty, bao gồm các hãng hàng không, sân bay, và nhà cung cấp nhiên liệu, cam kết sử dụng 10% SAF vào năm 2030. Những hãng hàng không như British Airways, Delta Airlines, KLM, và Virgin Atlantic đang dẫn đầu nỗ lực này, trong khi Alaska Airlines, American Airlines, và Japan Airlines cũng đã ký hợp đồng mua tới 200 triệu gallon SAF mỗi năm từ Gevo, bắt đầu từ năm 2027 tại các sân bay lớn ở California.

Tại Việt Nam

Tại Việt Nam, thị trường hàng không đang tăng trưởng nhanh chóng và bắt đầu tìm kiếm các cơ hội để ứng dụng SAF. Tháng 5 năm 2024, Vietnam Airlines đã trở thành hãng hàng không đầu tiên trong nước đưa SAF vào sử dụng trên các chuyến bay thương mại, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nỗ lực giảm phát thải của ngành hàng không Việt Nam. Bên cạnh đó, hãng cũng hợp tác với Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) tham gia dự án đo lường phát thải carbon, cung cấp dữ liệu cần thiết để IATA tính toán lượng phát thải trên mỗi tuyến bay và loại máy bay.

Tiếp nối Vietnam Airlines, Vietjet cũng đã thành công trong việc thực hiện hai chuyến bay quốc tế đầu tiên sử dụng nhiên liệu hàng không bền vững vào tháng 10 năm 2024. Hai chuyến bay này, khởi hành từ Việt Nam đến Melbourne (Úc) và Seoul (Incheon, Hàn Quốc), được cung cấp nhiên liệu SAF bởi Petrolimex Aviation. Đây là một cột mốc quan trọng không chỉ với Petrolimex Aviation mà còn đối với cả Petrolimex Group, đánh dấu bước đi vững chắc trong việc triển khai chiến lược phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn dài hạn tới năm 2045.

Thách Thức và Cơ Hội Đối Với Việc Ứng Dụng SAF trong Ngành Hàng Không

Dù SAF có tiềm năng to lớn để cách mạng hóa ngành hàng không, việc triển khai trên quy mô lớn vẫn đối mặt với nhiều thách thức đáng kể.

Chi Phí Cao và Nguồn Cung Hạn Chế

Một trong những rào cản lớn nhất đối với việc ứng dụng rộng rãi SAF là chi phí cao. Năm 2022, giá trung bình của SAF được ước tính khoảng 2.400 USD/tấn, cao gấp 2.5 lần so với nhiên liệu máy bay truyền thống. Chi phí cao này chủ yếu do sản xuất SAF vẫn ở giai đoạn sơ khai, với quy mô kinh tế hạn chế và chi phí sản xuất cao.

Dù sản lượng SAF đạt trên 600 triệu lít (0.5 Mt) vào năm 2023 – tăng gấp đôi so với năm 2022 – SAF vẫn chỉ chiếm 3% tổng sản lượng nhiên liệu tái tạo toàn cầu, trong đó 97% được phân bổ cho các ngành khác. Ngay cả khi sản lượng dự kiến tăng gấp ba lần lên 1.875 tỷ lít (1.5 Mt) vào năm 2024, SAF cũng chỉ đáp ứng được 0.53% nhu cầu nhiên liệu của ngành hàng không và chiếm 6% công suất nhiên liệu tái tạo.

Cạnh Tranh Giữa Các Ngành Về Nguồn Cung Hạn Chế

Việc ứng dụng SAF càng trở nên phức tạp khi các ngành khác cũng cạnh tranh nguồn cung nhiên liệu tái tạo. Ví dụ, ngành vận tải biển tiêu thụ khoảng 330 triệu tấn nhiên liệu hóa thạch mỗi năm, tương đương với ngành hàng không, trong khi vận tải đường bộ chiếm gần một nửa tổng sản lượng nhiên liệu toàn cầu. Các yêu cầu pháp lý và ưu đãi khác nhau giữa các ngành càng làm tăng áp lực lên nguồn cung, khiến các nhà sản xuất nhiên liệu ưu tiên một số ngành nhất định.

Theo ông Willie Walsh, Tổng Giám đốc IATA, ngành hàng không cần khoảng 25-30% công suất sản xuất nhiên liệu tái tạo toàn cầu được dành riêng cho SAF để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Để thu hẹp khoảng cách này, các chính phủ cần ưu tiên chính sách khuyến khích sản xuất SAF, đầu tư cơ sở hạ tầng, và đa dạng hóa nguồn nguyên liệu sản xuất.

Sự Phân Bố Không Đồng Đều Của Sản Xuất SAF Trên Toàn Cầu

Sản xuất SAF trên toàn cầu vẫn phân bố không đồng đều, với các nước phát triển hiện đang dẫn đầu trong sản xuất và phân phối. Theo Ngân hàng Thế giới, các quốc gia ngoài OECD dự kiến chỉ chiếm 2-8% sản lượng SAF toàn cầu vào năm 2025, mặc dù tiềm năng nguyên liệu sẵn có ở các khu vực này rất lớn.

Một số quốc gia đã bắt đầu thu hẹp khoảng cách này. Ví dụ, Chile đã công bố lộ trình “2050 SAF Roadmap” vào tháng 4/2024, với chiến lược phát triển ngành SAF tập trung vào sản xuất nguyên liệu địa phương và xây dựng hạ tầng cần thiết. Tuy nhiên, cần có sự phối hợp quy mô lớn giữa các tổ chức toàn cầu như ICAO và các chính phủ để đảm bảo các thị trường mới nổi không bị bỏ lại phía sau trong quá trình chuyển đổi xanh.

Nguồn Nguyên Liệu Hạn Chế

Việc sản xuất nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) trên quy mô lớn đang đối mặt với những thách thức đáng kể. Do phụ thuộc vào các nguyên liệu tiên tiếnhư mỡ động vật, dầu ăn đã qua sử dụng (UCO), nước thải từ nhà máy dầu cọ (POME) và các loại chất thải từ mỡ động vật khác. Trong số này, việc chuyển đổi dầu thải thành SAF được xem là con đường sản xuất đã đạt độ trưởng thành kỹ thuật cao nhất. Tuy nhiên, nguồn cung dầu thải hạn chế vẫn là một điểm nghẽn quan trọng. Phần lớn nguồn cung hiện tại đã được các ngành khác tiêu thụ, chẳng hạn như ngành giao thông đường bộ. Vốn phụ thuộc nhiều vào những nguyên liệu này để sản xuất dầu diesel tái tạo.

Các quy định pháp lý cũng góp phần gia tăng thách thức. Tại Liên minh Châu Âu, các khung pháp lý như RED II (Chỉ thị Năng lượng Tái tạo). Đã đẩy mạnh việc chuyển đổi sang các nguyên liệu tiên tiến bằng cách loại trừ những nguyên liệu thế hệ đầu tiên. Như dầu cọ thô và các sản phẩm phụ của nó, khỏi danh sách được chấp nhận. Mặc dù điều này thúc đẩy mục tiêu phát triển bền vững. Nhưng nó đồng thời gây thêm áp lực lên nguồn cung nguyên liệu vốn đã hạn chế. Khiến việc mở rộng quy mô sản xuất SAF để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn trở nên khó khăn hơn.

Kết Luận

Dù SAF có tiềm năng to lớn để cách mạng hóa ngành hàng không. Việc triển khai trên quy mô lớn vẫn đối mặt với nhiều thách thức đáng kể. Tuy nhiên, với sự hợp tác chặt chẽ giữa các chính phủ, các hãng hàng không, các nhà sản xuất nhiên liệu, và các tổ chức quốc tế, ngành hàng không. Có thể vượt qua những thách thức này và hướng tới một tương lai bền vững. Giảm thiểu tác động môi trường và góp phần vào mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.